Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθειαΟ σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση στην οποία το σώμα δεν είναι σε θέση να ρυθμίσει τα επίπεδα της ζάχαρης και άλλων υδατανθράκων. Μπορεί να αρχίσει στην παιδική ηλικία αλλά συνήθως ξεκινά κατά την ενήλικη ζωή. Προκαλεί επιπλοκές που αφορούν σε πολλά σημεία του σώματος.
Υπάρχουν 2 τύποι διαβήτη: ο ένας ρυθμίζεται με ινσουλίνη και ο άλλος με δίαιτα ή χάπια αλλά και οι δυο προσβάλλουν τα μάτια με τον ίδιο τρόπο και μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε απώλεια της όρασης. Αν έχετε διαβήτη αυτό δε σημαίνει ότι η όρασή σας θα επηρεαστεί αλλά σίγουρα έχετε περισσότερες πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο. Αν ο διαβήτης σας είναι καλά ρυθμισμένος τότε είναι λιγότερο πιθανό να έχετε προβλήματα ή και αν έχετε θα είναι λιγότερο σοβαρά. Η απώλεια της όρασης από διαβήτη συνήθως μπορεί να προληφθεί αν διαγνωσθεί εγκαίρως. Επειδή είναι πολύ εύκολο να μην αντιληφθείτε ότι τα μάτια σας έχουν προσβληθεί από το διαβήτη είναι πολύ σημαντικό να ελέγχεστε από οφθαλμίατρο τακτικά. Το μάτι είναι σαν τη φωτογραφική μηχανή. Έχει το φακό και ένα άνοιγμα εμπρός που βοηθούν στην εστίαση των αντικειμένων στον αμφιβληστροειδή. Ο αμφιβληστροειδής είναι μια λεπτή μεμβράνη που είναι ευαίσθητη στο φως, όπως το φιλμ στη φωτογραφική μηχανή. Η ωχρά βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδή, εκεί όπου εστιάζεται το φως. Είναι υπεύθυνη γι’ αυτά που βλέπουμε ακριβώς μπροστά μας, για δραστηριότητες όπως γράψιμο και διάβασμα και για την αντίληψη των χρωμάτων. Ο υπόλοιπος αμφιβληστροειδής μας δίνει την περιφερική όραση. Η κοιλότητα μπροστά από τον αμφιβληστροειδή είναι γεμάτη με μια διαφανή ουσία σα ζελέ που λέγεται υαλοειδές. Ο διαβήτης μπορεί να προσβάλει το μάτι με πολλούς τρόπους επηρεάζοντας το λεπτό δίκτυο των αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς και γι’ αυτό λέγεται διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Μπορεί να παρατηρήσετε θόλωση της όρασης τις πρώτες μέρες ή εβδομάδες που ακολουθούν την έναρξη της θεραπείας. Αυτό οφείλεται σε οίδημα (πρήξιμο) του φακού του ματιού και υποχωρεί μόλις ο διαβήτης ρυθμιστεί. Οι διαβητικοί είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση καταρράκτη, ο οποίος μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με εγχείρηση. Η πιο σημαντική επιπλοκή του διαβήτη είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Η ήπια μορφή της, που λέγεται “μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια”, είναι πολύ συχνή σε όσους διαβητικούς έχουν την ασθένεια για πολλά χρόνια. Σε αυτή δημιουργούνται αλλοιώσεις στα μάτια σας αλλά η όραση δεν απειλείται. Πιο σοβαρή μορφή νόσου είναι η “διαβητική ωχροπάθεια”. Σε αυτήν τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς αρχίζουν να διαρρέουν. Εάν επηρεασθεί η ωχρά τότε η κεντρική όραση χειροτερεύει σταδιακά και γίνεται δύσκολο να αναγνωρίσετε πρόσωπα από μακριά ή να διαβάσετε. Το πόσο θα επηρεασθεί η κεντρική όραση ποικίλει από άτομο σε άτομο αλλά η περιφερική όραση που επιτρέπει να κινείστε διατηρείται. Πολύ σπάνια θα χάσετε όλη την όραση.
Μερικές φορές ο διαβήτης προκαλεί απόφραξη των αγγείων του αμφιβληστροειδούς. Αν συμβεί αυτό τότε νέα αγγεία σχηματίζονται στο μάτι, σε μια προσπάθεια της φύσης να διορθώσει τη ζημιά και να αποκαταστήσει την τροφοδοσία του ματιού με αίμα. Αυτό λέγεται “παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια”. Δυστυχώς τα αγγεία αυτά είναι κακής ποιότητας, αδύνατα και δημιουργούνται σε λάθος περιοχή του ματιού – στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς και μέσα στο υαλοειδές. Αυτό έχει σαν συνέπεια να αιμορραγούν εύκολα και να δημιουργούν ουλώδη ιστό μέσα στο μάτι. Ο ιστός αυτός τραβά και παραμορφώνει τον αμφιβληστροειδή. Όταν ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται από τη θέση του τότε έχουμε “αποκόλληση αμφιβληστροειδούς”.
Η παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι σπανιότερη από την αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος και εμφανίζεται συχνότερα σε διαβητικούς που παίρνουν ινσουλίνη για πολλά χρόνια. Τα νέα αγγεία σπάνια επηρεάζουν την όραση αλλά οι συνέπειές τους, όπως αιμορραγία ή αποκόλληση αμφιβληστροειδού, μπορεί να μειώσουν την όρασή σας ξαφνικά. Χωρίς θεραπεία μπορεί να χάσετε όλη την όρασή σας, αλλά με έγκαιρη θεραπεία αυτό μπορεί να αποφευχθεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Γι’ αυτό πρέπει να εξετάζεστε τουλάχιστον μια φορά το χρόνο από οφθαλμίατρο πριν η όρασή σας αρχίσει να χειροτερεύει. Η θεραπεία για την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια που απειλεί την όραση είναι το laser. Πρέπει να ξέρετε όμως ότι το laser συνήθως γίνεται για να διατηρηθεί η όραση που έχετε, αν και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να δείτε καλύτερα. Το laser είναι μια ακτίνα φωτός που μπορεί να εστιασθεί στον αμφιβληστροειδή με εξαιρετική ακρίβεια. Έτσι μπορούμε να κλείσουμε τα αγγεία που διαρρέουν στον αμφιβληστροειδή. Αν έχουν δημιουργηθεί νέα αγγεία τότε γίνεται πιο εκτεταμένο laser που μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί και που στο 80% των περιπτώσεων οδηγεί στην υποχώρηση των αγγείων αυτών.
Το laser γίνεται στα εξωτερικά ιατρεία και συνήθως δεν είναι επώδυνο. Αφού σας βάλουν σταγόνες στα μάτια για να μεγαλώσει η κόρη κάθεστε στη σχισμοειδή λυχνία και ένας ειδικός φακός επαφής τοποθετείται στο μάτι για να εστιάσει το laser στον αμφιβληστροειδή και βλέπετε πολλές δυνατές λάμψεις. Η θεραπεία για τη διαρροή των αγγείων δε διαρκεί πολύ. Η θεραπεία για τα νέα αγγεία όμως διαρκεί περισσότερο και καμιά φορά μπορεί να είναι επώδυνη. Αν συμβεί αυτό τότε μπορεί να γίνει μια αναισθητική ένεση γύρω από το μάτι για να σας ανακουφίσει. Οι παρενέργειες του laser για τη διαρροή των αγγείων μπορεί να είναι μια μικρή απώλεια της κεντρικής όρασης. Οι παρενέργειες του laser για τα νέα αγγεία μπορεί να είναι περισσότερες. Συχνά χάνεται ένα μέρος της περιφερικής όρασης και ενδεχομένως να μη μπορείτε να οδηγήσετε στο μέλλον. Επίσης είναι δυνατόν να επηρεαστεί η νυχτερινή όραση και τα χρώματα. Μερικές φορές η κεντρική όραση μπορεί να μην είναι τόσο καλή όσο πριν τη θεραπεία αλλά αυτό είναι συνήθως παροδικό. Είναι όμως σημαντικό να ξέρετε ότι καμιά θεραπεία δεν είναι χωρίς παρενέργειες και πως οι κίνδυνοι από τη μη εφαρμογή του laser είναι πολύ μεγαλύτεροι από αυτούς του ίδιου του laser. Το φως του laser είναι πολύ έντονο και μπορεί να θολώσει την όραση για λίγες ώρες μετά τη θεραπεία. Μπορεί επίσης να έχετε πονοκέφαλο μετά το laser και γι’ αυτό θα χρειαστεί να πάρετε κάποιο αναλγητικό. Όμως αν ο πόνος είναι πολύ έντονος ή η όραση γίνει πολύ χειρότερη τότε θα πρέπει να συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας αμέσως. Τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί ότι η ένεση ουσιών (πχ Lucentis, Eylea κα) μέσα στο μάτι είναι σε θέση να σταματήσουν την εξέλιξη της πάθησης αλλά και να βελτιώσουν την όραση. Η ένεση των ουσιών αυτών γίνεται στο χειρουργείο ανώδυνα και υπό άσηπτες συνθήκες και η χρήση τους συχνά πρέπει να επαναλαμβάνεται σε χρονικά διαστήματα 1 με 2 μηνών. Εάν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι προχωρημένη και δημιουργήσει αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και ουλώδη ιστό τότε θα χρειαστεί εξειδικευμένη χειρουργική αντιμετώπιση που λέγεται “υαλοειδεκτομή”. Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με την πάθηση σας ή την αντιμετώπισή της τότε μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό σας ο οποίος θα το συζητήσει λεπτομερώς μαζί σας. |